Tiroid Ameliyatı Sonrası Ses Teli Felci Hastalarında Enjeksiyon Laringoplasti

Ses kıvrımı paralizisi (ses teli felci), tiroid ameliyatı sonrası en can sıkıcı komplikasyonlardan birisidir. İki taraflı olduğunuda solunum problemlerine, tek taraflı olduğunda ise ses kısıklığı ve aspirasyona yol açabilir. Ses kıvrımı paralizisi oluştuğundan izlenebilecek yollar, paralizinin iyileşebileceği ümidiyle beklemek, reinnervasyon cerrahisi, laringeal çatı cerrahisi ve enjeksiyon laringoplastidir. Bu seçenekler arasında enjeksiyon laringoplasti, düşük maliyeti, düşük morbidite oranı ve açık cerrahinin önlenebilmesi gibi avantajları nedeniyle öne çıkmaktadır.

Enjeksiyon Laringoplasti

Enjeksiyon laringoplasti için kısa ya da uzun süreli maddeler kullanılabilir. Kısa süreli maddelerle enjeksiyon ile açık cerrahi gerekliliğinin azaldığı ve ses kıvrımlarının aldığı son durumun istendiği gibi olması konusunda olumlu sonuçlar sağladığı bildirilmektedir. Bu sayede optimal sinkinetik reinnervasyon sağlanabilmektedir.

Jang ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışma ile [Jang JY et al, Eur Arch Otorhinolaryngol, online yayın 16 Temmuz 2015] erken ve geç enjeksiyon yapılan hastaların ses bulguları karşılaştırılmıştır. Hastalara izafi olarak uzun süreli etki gösteren ArteSense (%20 polimetilmetakrilat, %80 bovin kolajen %3,5 solüsyonu) enjekte edilmiştir. Tiroid cerrahisinin ilk 3 ayında enjeksiyon uygulanan gruba erken, 3 aydan sonra uygulanan gruba geç enjeksiyon grubu adı verilmiştir. Seul’de yapılan bu çalışmada erken grupta 24 geç grupta ise 31 olgu bulunmaktaydı. Erken grubun ortalama enjeksiyon süresi postoperatif 39 gün iken, geç grubunki 334 gün idi. Her iki gruba da ortalama 0,6 ml materyal enjekte edilmişti. Tüm enjeksiyonlar perkütan şekilde lokal anestezi altında krikotiroid yolla yapılmıştı. Hastaların objektif ve subjektif ses değerlendirmeleri enjeksiyondan önce ve 3 ay sonra yapıldı.

Erken grupta test edilen tüm parametrelerde (maksimum fonasyon süresi [MPT], jitter, shimmer, gürültü harmonik oranı [NHR], GRBAS değerlendirmesi ve ses handikap endeksi [SHE] 30) istatiksel anlamlı iyileşme görüldü. Geç grupta ise subjektif parametreler GRBAS ve SHE 30 ile MPT istatiksel anlamlı düzeyde düzelirken; jitter, shimmer ve NHR iyileşmesi sınırlı idi.

Erken grup ve geç grubun sonuçları karşılaştırıldığında ise jitter, shimmer ve solukluluk değerlerinin istatiksel olarak farklı olduğu görüldü.

Ses teli felci, tiroid ameliyatlarının bilinen bir komplikasyonudur. Tiroid ameliyatı sonrası ses teli felci görülme oranı %1 ile %11 arasında değişmektedir. Diğer boyun ve göğüs ameliyatlarından sonra da daha az oranda ses teli felci ile karşılaşmak mümkündür. Bu durum, ses tellerini innerve eden rekürren laringeal sinirin, hasar görmesi veya travması sonucu oluşur. Ses teli felci, ses kısıklığına, nefes darlığına, ses yorgunluğuna, aspirasyona (yiyecek ve içeceklerin soluk borusuna kaçması) ve yutma güçlüğüne yol açabilir. Enjeksiyon laringoplasti; ses kalitesi ve yutma işlevinde önemli gelişmeler sağlayan, ses teli felci için minimal invaziv (girişimsel) bir tedavi seçeneği olarak popülerlik kazanmıştır.

Ses tellerinin hareketinden sorumlu olan rekürren laringeal sinir, tiroid bezine anatomik yakınlığı nedeniyle tiroid ameliyatlarında zarar görebilir. Tiroid ameliyatlarından sonra görülen ses teli felci nedenleri arasında doğrudan sinir yaralanması, elektrokoterden kaynaklanan termal hasar, sinirin çekilmesi veya gerilmesi ve hematom veya ödemden kaynaklanan basınç sayılabilir. Ses teli felci etiyolojisinin bilinmesi, uygun tedavi stratejisinin belirlenmesi açısından önemlidir.

Enjeksiyon Laringoplasti Prosedürü

Enjeksiyon laringoplasti sırasında biyouyumlu bir madde, felçli ses teli içerisine enjekte edilir. Kullanılan materyal, ses telinin pozisyonunu güçlendirir ve vibrasyon (titreşim) yeteneklerini geliştirir. Uygulama, lokal anestezi veya hasta konforu için genel anestezi altında yapılabilir. En sık kullanılan enjekte edilebilir maddeler hyaluronik asit, kalsiyum hidroksilapatit ve otolog yağ olarak sıralanabilir. Enjeksiyonda kullanılacak malzemenin seçiminde; felcin süresi, ilgili maddenin vücutta kalma süresi, istenen ses teli pozisyonu ve hasta ile ilgili faktörler dikkate alınır.

Enjeksiyon Laringoplastinin Olumlu Etkileri

Ses Kalitesinin İyileştirilmesi: Enjeksiyon laringoplasti, ses telinin gerginliğinin ve konumunun eski haline getirilmesiyle birlikte ses kalitesinin artmasına yardımcı olur. Hastalar sıklıkla nefes almada rahatlama, ses şiddeti ve sürdürülebilirliğinde artış ve ses perdesi kontrolünde iyileşme hissederler. Bu olumlu etkiler, daha iyi ses kullanımı, anlaşılırlık ve genel iletişim becerilerine katkıda bulunur.

Yutma Fonksiyonunda İyileşme: Ses teli felci, yutma güçlüğüne ve aspirasyona yol açarak yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Enjeksiyon laringoplasti, glottik kapanmanın yeniden sağlanmasına yardımcı olarak aspirasyon riskini azaltır ve normal yutma fonksiyonunu yerine getirir. Hastalar sıklıkla yemek sırasında öksürüğün azaldığını, gıda alımının iyileştiğini ve yeme-içme becerilerinin normalleştiğini bildirirler.

Psikolojik Faydalar: Ses teli felcinden kaynaklanan ses ve yutma güçlükleri, bireyin duygusal durumunu ve sosyal etkileşimlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Enjeksiyon laringoplasti ile elde edilen başarılı sonuçların kaygı, depresyon ve sosyal izolasyonu hafiflettiği ve kişiler arası iletişimlerinin olumlu yönde hızlı bir dönüş sağladığı gösterilmiştir.

Hasta Memnuniyeti ve Fonksiyonel Sonuçlar: Çok sayıda çalışma, enjeksiyon laringoplasti sonrası yüksek hasta memnuniyeti oranları bildirmiştir. Hastalar sıklıkla ses kalitesinde önemli gelişmeler, iletişim kolaylığında artış ve günlük aktivitelerde sesle ilgili kısıtlamalarda azalma ifade ederler. Artan ses aralığı ve dayanıklılık gibi fonksiyonel sonuçlar, hastaların genel memnuniyetine ve ameliyat öncesi vokal fonksiyon seviyelerine geri dönme yeteneklerine katkıda bulunur.

Ses telleri arasındaki boşluğun doldurulmasına ikincil olan enjeksiyon laringoplastinin erken dönemdeki faydalarının yanı sıra, ilgili mikrosinirlerin iyileşmesini olumlu yönde etkilediği, ses tellerini oluşturan kasların gerginliğini arttırdığı, böylece hastanın yaşam kalitesi üzerine olumlu etki ettiği bilinmektedir.