Ses Kısıklığı

Ses Nasıl Oluşur?

Ses kısıklığı üzerinde konuşmaya başlamak için en iyi nokta sesin nasıl oluştuğuna bir göz atmak olabilir. Ses telleri, soluk borumuzun en üst noktasında gırtlak adını verdiğimiz organın içerisinde bulunur. Hepimiz doğal bir ihtiyaç olarak, farkında olmadan, üzerinde düşünmeden nefes alır ve veririz. İnsan sesi, soluk alıp verme sırasında, soluk aldığımızda doldurduğumuz akciğerlerden solunum havası dışarıya verilirken, yani soluk verilirken, havanın ses tellerinin arasından geçmesi ve onları titreştirmesi ile oluşur.

Normal Ses Ne Demektir?

Ses telleri tarafından oluşturulan ses, ses tellerinin üzerinde bulunan yutak, dil ve dudaklar gibi yapılar tarafından şekillendirilir, burun ve sinüs boşlukları gibi yapılar aracılığı ile yankılanır ve son halini alır. Bir sesin normal olarak algılanabilmesi için perdesi, gürlüğü, kalitesi ve değişkenliği gibi tanımlayıcı özelliklerinin normal olması beklenir.

Normal sesi anlatmak için yapılan pek çok değişik tanım vardır. Bunlar arasında benim en çok sevdiğim, en basit ve en akılda kalıcı olanı şudur: “Dikkat çekmeyen ses normal sestir!“. Bu ne anlama geliyor? Bir bireyin sesi, bulunduğu ortama, yaşına, boyuna, kilosuna, görünümüne uygun ise yani sesi duyan, dinleyen kişiler tarafından yadırganmıyor ve kabul görüyor ise normal bir sestir.

Ses Kısıklığı Nedir?

Ses kısıklığı ya da anormal ses ise, yukarıda saydığımız perde, gürlük, kalite ve değişkenlik açısından sesin tatmin edici düzeyde olmaması olarak tanımlanabilir.

Tek tek yukarıda bahsettiğim sesin tanımlayıcı özelliklerine örnekler verecek olursak, sesin perdesi yani frekansı olması gerekenden daha düşük (pes) ya da daha yüksek (tiz) ise bu sesin olması gerektiğinden daha ince ya da daha kalın olduğunu düşünürüz.

Sesin gürlüğü yani şiddeti uygun değilse, örneğin ses bulunulan ortama göre çok alçak bir gürlükte kullanılıyorsa karşımızda konuşan kişiyi anlayamayız, hatta bazen duyamayız. Eğer birey, sesini çok yüksek bir gürlükte kullanıyorsa, o zaman da bu dinleyici tarafından tuhaf hatta kabul edilemez olarak, sanki kendisine bağırılıyormuş gibi algılanılabilir.

Sesin kalitesi genel bir tanım olmakla birlikte, bu tanım da kendi içerisinde solukluk, pürüzlülük, kabalık gibi ifadelerle alt bölümlere ayrılabilir. Bu konuda dinleyicilerin sesi ne kadar farklı şekillerde değerlenebildiği ile ilgili yaptığımız bir çalışmaya bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Kısık ses, kolayca dikkat çeken, bireyde normalden farklı, sorunlu bir durum olduğu algısı yaratan; bireyin sosyal ve mesleki faaliyetlerini olumsuz etkileyebilen; bireyin yaşı, cinsiyeti, toplumsal statüsü ve bulunduğu ortam ile bağdaşmayan bir sestir.  

Ses Kısıklığı Neden Olur? Ses Bozukluğuna Yol Açan Nedenler Nelerdir?

Ses kısıklığı, ses telleri ya da sesin oluşması gerekli organlar ve dokuların herhangi birisinde (akciğerler, soluk borusu, gırtlak, dil, dudaklar, beyin, yutak gibi) bulunan iyi ya da kötü huylu bir hastalık nedeniyle ya da bireyin ses oluşumunu etkileyen bir fonksiyonel rahatsızlık nedeniyle ortaya çıkabilir. Bireyin yaşına göre ses kısıklığı nedenlerinin sıklığı değişir. Çocuklardaki ses kısıklığı nedenleri ile ergen ya da erişkinlerdeki ses kısıklığı nedenlerinin dağılımı birbirinden farklılık arz eder.

Ses Rahatsızlığına Yol Açan Problemin Tanısı Nasıl Koyulur?

Ses rahatsızlığı, birey ya da çevresindekiler tarafından sesin her zaman olduğundan farklı olduğu fark edilerek algılanır.  Ses kısıklığı olan bireyin konu hakkında bir Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanına muayene olması ile ses kısıklığına neden olan birincil rahatsızlığın ne olduğu anlaşılır. Muayene sırasında rutin kulak burun boğaz muayene aletlerinin yanı sıra videolaringostroboskopi, fleksible fiberoptik endoskopi ve akustik ses analizi gibi teknolojik alet ve yöntemlerden faydalanılabilir.

Ses kısıklarının bazıları mikroskop altında fonomikrocerrahi adı verilen bir yöntemle tedavi edilir.

Ses Sorunları Nasıl Tedavi Edilir?

Ses kısıklığına neden olan hastalıklar çok çeşitlidir. Bunların bir kısmı kısa süreli, bir kısmı ise uzun süreli ses kısıklığına yol açabilir. Ses kısıklığı tedavileri kabaca dört grupta toplanabilir. Davranışsal tedaviler, yani bireyin sesi için iyi olan şeyleri yapıp, uygulayıp, sesi için kötü olan şeylerden uzak durması bunlardan birincisidir. Davranışsal yöntemleri kısaca ses hijyeni kurallarına uymak olarak da tanımlayabiliriz. Ses hijyeni ile ilgili kısa bilgilere bu bağlantıyı tıklayarak ulaşabilirsiniz.

İkinci tedavi yöntemi medikal yani ilaç kullanılarak yapılan tedavilerdir. İlaçlar ağızdan, kas ya da damar yolu ile veya sadece bölgesel olarak hava yoluna veya ses tellerine uygulanabilir. Hastalığa göre tedavinin süresi günler ile aylar arasında değişebilir.

Üçüncü tedavi yöntemi ses terapisidir. Ses terapisi ile ses bozukluğunun tedavisi, sesin değişik durumlarda olumsuz yönde etkilenmesinin önlenmesi ve rahatsızlıklara daha dirençli hale gelmesi sağlanabilir.

Ses Kısıklığının Cerrahi Tedavisi

Dördüncü yöntem ise ses hastalığının cerrahi olarak tedavisidir. Ses kısıklığının nedenine göre yapılacak cerrahi içten (dışarıdan herhangi bir iz ya da kesi olmadan sadece ağız içerisinden uygulanan) ya da açık cerrahi olarak planlanabilir. 10 soruda ses ameliyatları ile ilgili kısa bilgilere ulaşmak için bu bağlantıyı tıklayabilirsiniz. Tedavide hangi yöntemin tek başına ya da hangi yöntemlerin bir arada uygulanacağına hastanın ses kısıklığının birincil ve ikincil nedenlerinin ne olduğuna göre hekim ve hasta tarafından birlikte karar verilir.