Otoakustik Emisyon

Otoakustik Emisyon Nedir?

Çevre seslerinden bağımsız olarak, insan iç kulağında kokleada (salyangoz)  yer alan dış tüylü hücrelerinde üretilen düşük şiddetli akustik sinyaller, otoakustik emisyon olarak adlandırılır. Kokleada kendiliğinden oluşan bu sinyaller dış kulak kanalına yerleştirilen hassas bir mikrofon yardımıyla ölçülebilir. Bu ölçüm, akustik bir uyaran varlığında veya yokluğunda yapılabilir.

Otoakustik Emisyon Testi Nasıl Yapılır?

• Test, muayenehane koşullarında, herhangi bir anestezi gereksinimi olmadan yapılabilir.
• Hasta oturur pozisyondayken kulağına prob mikrofon takılarak ölçüm yapılır.
• Hastadan test esnasında konuşmaması ve sabit durması istenir.
• Ağrı ve acı hissi duyulmaz.
• Aynı işlem her iki kulak için ayrı ayrı tekrarlanır.
• Buşon (kulak kiri), yenidoğanda doğum artıkları ve sekresyon (salgı) teste engel olabilir. Test yapılmadan önce dış kulak kanalı ve kulak zarının değerlendirilmesi, testin uygun şekilde yapılabilmesine olanak sağlar.

Otoakustik Emisyon Hangi Durumlarda Alınamayabilir?

• Dış kulakta buşon (kulak kiri), stenoz (darlık), atrezi (kapalılık – tıkanıklık) varlığında,
• Orta kulakta negatif basınç, aşırı esneklik, kemikçik fiksasyonu, otitis media, kulak zarı retraksiyonu varlığında,
• İç kulakta enfeksiyon, darbe, ototoksisite (ilaçlara bağlı kulağın toksik etkilenmesi), akustik travma varlığında emisyonlar alınamayabilir.

Otoakustik Emisyon Sınıflaması

1) Spontan (Kendiliğinden) Otoakustik Emisyonlar

2) Evoked ( Uyarılmış) Otoakustik Emisyonlar

• Transient (Geçici) Otoakustik Emisyonlar
• Distortion Product Otoakustik Emisyonlar
• Stimulus Frequency Otoakustik Emisyonlar

Spontan Otoakustik Emisyon (SOAE)

SOAE, akustik uyaran olmaksızın oluşan düşük yoğunluklu, devamlı sinyallerdir. Normal işitmeye sahip insanların yüzde ellisinde bulunabilir.

SOAE’lerin bulunması hastanın işitmesinin normal ya da normale yakın olduğunu gösterirken, bulunmaması işitme kaybının olduğu anlamına gelmez.

SOAE’ler sadece işitmenin normal olduğu frekanslarda meydana gelir. Sağlıklı bireylerin bir kısmında spontan OAE’ler mevcut olduğundan klinik uygulamalarda tercih edilmez.

EVOKED (Uyarılmış) Otoakustik Emisyon

Transient (Geçici) Otoakustik Emisyon (TEOAE)

Akustik uyaran ardından ortaya çıkan frekansa özel cevaptır. İşitmesi normal, orta kulak ve kokleası (salyangoz) normal olan kişilerde ölçülebilir.

TEOAE, kısa süreli akustik uyaranı takiben 4-20 msn içinde kaydedilir. En sık 1-4 kHz frekans aralığında gözlenir.

Sensörinöral işitme kayıplarından etkilenir. 30 dB HL den daha fazla işitme kaybı olanlarda Transient Otoakustik Emisyonlar gözlenmez. Ölçümler iki farklı uyaran yardımıyla yapılabilir.

• Klik uyaran; geniş frekans bölgesi uyararak koklea (salyangoz) hakkında bilgi verir.
• Tone burst; uyaran belirli frekans bölgelerini uyararak koklea (salyangoz) hakkında bilgi verir.

Dıstortıon Product Otoakustik Emisyon (DPOAE)

DPOAE, iki farklı frekanstaki pure tone (saf ses) uyaranın sürekli verilmesi ile ortaya çıkar.

F1 ve F2 olarak adlandırılan bu iki ses kokleaya (salyangoza) verilir. Koklea (salyangoz) bu iki saf sesten farklı bir frekansta ses üretir ve bu sesin ölçülmesi sonucunda DPOAE ölçümü yapılmış olur.

DPOAE de en belirgin cevap 2F1-F2 formülünde ortaya çıkmaktadır.

İki frekans arasındaki uzaklık F2/F1 oranı ile ifade edilir. F2/F1 = 1,22 kokleanın en iyi cevap verdiği orandır.

F1: Alçak frekanslı uyarandır. Şiddeti L1 şeklinde gösterilir.

F2: Yüksek frekanslı uyarandır. Şiddeti L2 şeklinde gösterilir. Uyaran şiddetleri arasındaki oranın DPOAE amplitüdleri üzerine etkisi vardır.

0,5-8 kHz frekans aralığında yapılabilir.

Sensörinöral işitme kayıplarından etkilenir. 50 dB den fazla sensürinöral işitme kaybı olanlarda DPOAE gözlenmez. Ototoksisite (ilaçlardaki toksik etki) de güvenilir bir test yöntemidir.

Stımulus Frequency (Uyaran Frekansı) Otoakustik Emisyon (SFOAE)

SFOAE, pure tone (saf ses) uyaran kullanılarak yapılır. Cevaplar uyaranın sürekli verildiği anda alınır.

SFOAE,  teknik zorluklardan ve daha kolay yöntem olan TEOAE ile koklear (salyangoz) bazda aynı orijinli olduğundan klinik kullanımı kısıtlıdır.

Klinik Uygulama Alanları

• Yenidoğan işitme taramasında
• İşitsel nöropati tanısında
• Ototoksisite monitörizasyonunda
• Gürültüye maruziyette (Akustik travma)
• Odyolojik değerlendirme için güvenilir yanıt vermeyen hasta gruplarında (otizm, mental retardasyon, …)
• Çocukluk çağı işitme testlerinde
• İşitme siniri cerrahisi sonrası kalan işitmenin tahmininde
• Fonksiyonel işitme kayıplarının değerlendirilmesinde
• Koklear/Retrokoklear disfonksiyonların ayırımında
• Tinnitus tanı ve tedavisinde
• Ani işitme kaybı tanı ve tedavisinde
• Preoperatif dönemde koklear monitörizasyonda kullanılmaktadır.

Avantajları Nelerdir?  

• Objektif bir yöntemdir.
• Test süresi kısadır.
• Hastanın genel durumundan bağımsızdır.
• Güvenilirliği yüksektir.
• Girişimsel bir işlem değildir, sedasyon, anestezi gerektirmez.

Dezavantajları Nelerdir?

• Testi yapabilmek için sessiz ortam gereklidir.
• Test sonuçları dış ve orta kulak patolojilerinden (iletim tipi işitme kaybı) etkilenebilir. Öncesinde özenli bir kulak muayenesi yapılmalıdır.

Prof.Dr. Haldun OĞUZ

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları, Ses Bozuklukları, Baş-Boyun Cerrahisi